Yadda Ake Zama Ɗan Jarida

Daga Ahmed Abdulƙadir

Wannan rubutu na yi shi ne domin nasiha ko jagorantar matasa masu sha'awar shafukan sada zumunta kan yadda za su shiga aikin jarida. A bayyane yake cewa a kwanakin nan matasa masu amfani da wayoyin hannu da bayanai sun zama ƴan jarida a dare ɗaya ba tare da sanin yadda aikin ya ke ba. 

Abin farin ciki ne yin magana game da tafiya mai ban sha'awa da tasiri na zama ɗan jarida a Najeriya. A matsayin ku na matasa masu sha'awar kafofin watsa labarun masu sha'awar aikin jarida, kun riga kun ɗauki matakin farko zuwa ga aiki mai ban sha'awa da tasiri. Najeriya, mai dimbin tarihi da al'adu daban-daban, tana ba da yanayi na musamman da kuzari ga 'yan jarida masu son yin aikin. A yau, ina so in yi maku wasu mahimman bayanai na matakai waɗanda za su iya taimaka maku yayin da kuke bin hanyar zama ƴan jarida a wannan ƙasa mai ban mamaki. 

Da farko dai, bari in ba ku labarin tafiyata ta kaina kan yadda na ci karo da aikin jarida. Abin da zai ba ku mamaki shine, ban yi niyyar zama ɗan jarida ba. A gaskiya ma, ban san abin da aikin jarida ya ƙunsa ba. Na fara sana’ar rayuwata a matsayin malami, musamman malamin Turanci da adabi a makarantar sakandare. Duk da haka, ilimin da na yi na karatun harshen Ingilishi ya sa ni shiga cikin wannan sana'a mai daraja. Bugu da ƙari, ina da sha'awar rubutu sosai. A ƙarshe, wannan shine jigon al'amarin - samun sha'awar wannan sana'a. 

Duk da haka, wannan ba yana nufin cewa dole ne ka karanta Turanci ko aikin jarida don zama ɗan jarida ba. Kuna iya ci gaba da wannan sana'a ba tare da la'akari da fannin karatun ku ba. Turanci, aikin jarida, sadarwar jama'a, ko kwasa-kwasan da ke da alaƙa da aikin jarida suna aiki ne kawai a matsayin jagorar ka'idoji don cimma burin ku. Na san fitattun ƴan jarida a Nijeriya da ba su yi wani kwasa-kwasan da aka ambata a baya ba, amma duk da haka sun yi fice a aikin jarida. Misali, tsohon Ministan Ilimi, Malam Adamu Adamu, wanda da farko ya karanci lissafin kuɗi amma daga baya ya zama fitaccen ɗan jarida. Wani misali kuma shi ne Dr. Mansur Liman, tsohon Darakta Janar na Gidan Rediyon Tarayyar Najeriya FRCN, wanda ya karanci Chemistry har zuwa matakin digiri na ukku, watau Ph.D., amma ya fara aiki mai nasara a matsayin ɗan jarida na duniya, wanda ya fara a BBC a London. Wani abin tunani kuma, Abdalla Uba Adamu, Farfesa a fannin ilimin kimiyya a Jami’ar Bayero Kano, ya canza sheƙa zuwa karatun jarida, ya kuma zama Farfesa a fannin yaɗa labarai da al’adu, inda ya zama Farfesa hawa biyu na farko a Nijeriya! Akwai misalai irin waɗannan marasa adadi. 

Misalan da aka ambata a sama sun ƙara tabbatar da furucin Farooq Kperogi na cewa "kowa zai iya zama ɗan jarida ko da bai yi karatun aikin jarida a ƙa'ida ba ko kuma sadarwar jama'a." Kperogi, Farfesa a fannin aikin jarida da kafafan yaɗa labarai na jami'ar jihar Kennesaw dake kasar Amurka, ya tattauna batun ma'anar dan jarida da yanayin aikin jarida a wani sharhi mai suna "Abin da Masu sukar Rufa'i Oseni Basu Sani ba Akan Aikin Jarida" wanda aka buga a Jaridar Nigerian Tribune a ranar 4 ga Nuwamba, 2023. A cikin labarin, ya kare Rufai Oseni, sanannen mai gabatar da shirin talabijin na Arise TV wanda ya fuskanci suka kan aikin jarida ba tare da ya karanci aikin jarida ko sadarwa ba. 

Don haka a lokacin da na gaji da koyarwa na samu kaina ina neman kowane irin aiki, sai ƙaddara ta ja ni a lokacin da na yi sa’a na samu aiki a gidan talabijin na Jihar Katsina (KTTV). A nan ne na yanke cibi a aikin jarida. Kuma a ƙarshe, na hau wannan mataki na zama Shugaban gidan talabijin ɗin, shekaru ashirin da suka wuce, na kai kololuwar aikina na jarida. Bayan na samu wannan Nasara sai na koma ɓangaren tsarin aikin jarida ta hanyar shiga Hukumar Kula da Gidajen Rediyo da Talabijin ta Ƙasa (NBC) da ke Abuja. NBC, wata hukuma ce ta gwamnatin tarayya, da ke kula da ayyukan kafafen yaɗa labarai, musamman gidajen rediyo da talabijin. A can ma, na kai ga ƙololuwa na yi ritaya a matsayin Darakta! 

Don ɗaukar matakan da za su iya taimaka maka yayin da kake bin hanyar zama ɗan jarida, da farko, ka rungumi ba da labari da kuma tasirin da yake da shi wajen tsara ra'ayi da maganganun jama'a. Aikin jarida ba wai kawai a ba da rahoton gaskiya ba ne; shi ne daukar ainihin labari, da fallasa boyayyun gaskiya, da ba da murya ga wadanda ba su da ita. Yayin da kuke haɓaka ƙwarewar ku a matsayinku na ƴan jarida, ku tuna cewa manufarku ita ce faɗakarwa, ilmantarwa, da zaburar da masu sauraron ku ta hanyar labarai masu jan hankali da kuke bayarwa. Bari sha'awar ku ta ba da labari ta zama abin da ke motsa ku don neman aikin jarida. A Najeriya, kamar yadda ake yi a sauran kasashe, fannin aikin jarida na ci gaba da samun ci gaba a kodayaushe saboda ci gaban da ake samu a fannin fasaha da kuma sauye-sauye a fagen yaɗa labarai. A matsayinku na ƴan jarida masu kishin ƙasa, yana da mahimmanci a ci gaba da kasancewa tare da sabbin abubuwa, kayan aiki, da dandamali waɗanda ke tsara masana'antar. Rungumar sabbin fasahohi, kafofin watsa labarun, da dabarun ba da labari na dijital don haɓaka ƙwarewar aikin jarida da isa ga ɗimbin masu sauraro. Ikon daidaitawa da haɓakawa tare da sauya yanayin watsa labarai shine mabuɗin samun nasara a fagen aikin jarida. 

Bugu da ƙari, nemi damar samun ƙwarewa mai amfani da faɗaɗa hanyar sadarwar ku a cikin al'ummar aikin jarida. Kasancewa a dandalin sada zumunta babban mafari ne, domin yana ba ka damar haɗa kai da masu ra'ayi iri ɗaya waɗanda suke da sha'awar aikin jarida. Nemo horon horo, damar sa kai, da kuma tarurrukan bita waɗanda za su iya ba da gogewa da jagoranci daga ƙwararrun ƴan jarida. Gina dangantaka mai ƙarfi a cikin al'ummar aikin jarida na iya buɗe kofofin zuwa sabbin damammaki da kuma taimaka muku samun fa'ida mai mahimmanci da jagora yayin da kuke ci gaba a cikin aikinku. 

Baya ga haɓaka ƙwarewar ku da haɓaka alaƙa, yana da mahimmanci ku haɓaka zurfin fahimtar la'akari da ɗabi'a waɗanda ke tattare da zama ɗan jarida. A cikin ƙasa mai ɗimbin yawa kamar Najeriya, inda al'amuran zamantakewa da siyasa ke da yawa, yana da mahimmanci ga ƴan jarida su kiyaye kyawawan ɗabi'u, kiyaye gaskiya, da ƙoƙarin samar da ingantaccen rahoto da daidaito. A matsayinku na ƴan jarida masu kishi, kuna da ikon yin tasiri kan ra'ayin jama'a da kuma tsara labarai, don haka ku yi amfani da wannan ikon cikin gaskiya da gaskiya. 

Yayin da kuke cikin wannan tafiya, yana da mahimmanci ku kasance cikin shiri don ƙalubalen da za ku iya fuskanta. Aikin jarida na iya zama aiki mai wuyar gaske kuma sau da yawa maras tabbas, yana buƙatar juriya, azama, da ikon yin aiki a ƙarƙashin matsin lamba. Rungumi kowane ƙalubale a matsayin dama don haɓakawa da koyo, kuma koyaushe ku kasance da gaskiya ga sha'awar ku na ba da labari da neman gaskiya. Ka tuna, wahala sau da yawa na iya zama sanadin manyan nasarorin da kuka samu. 

A ƙarshe, kada ka yi la'akari da tasirin da za ka iya yi a matsayinka na ɗan jarida a Nijeriya. Ayyukanku na da yuwuwar haifar da tattaunawa mai mahimmanci, ɗaukar waɗanda ke kan madafan iko, da kawo canji mai kyau a cikin al'ummomin ku da kuma bayan haka. Ko kun zaɓi mayar da hankali kan rahoton bincike, labarun ban sha'awa na ɗan adam, ko aikin jarida na siyasa, gudummawar ku ga yanayin watsa labarai na iya yin tasiri mai ma'ana a rayuwar wasu. 

A ƙarshe, tafiya ta zama ɗan jarida a Nijeriya kyakkyawar manufa ce mai albarka. Tafiya ce mai cike da damar koyo, girma, da yin tasiri mai kyau ta cikin labaran da kuke bayarwa. Rungumi ƙarfin ba da labari, ku kasance masu daidaitawa da buɗewa don canzawa, nemi ƙwarewa da jagoranci, kiyaye manyan ƙa'idodi, kuma koyaushe ku tuna babban tasirin da zaku iya samu a matsayinku na ƴan jarida a Najeriya. 

Ina ba kowannen ku ƙwarin gwiwa da ya tsaya tsayin daka kan sha’awar aikin jarida, ku jajirce wajen neman gaskiya, kuma kada ku manta da irin gagarumin tasirin da za ku iya yi a duniyar da ke kewaye da ku. 

Ina da kwarin gwiwa cewa kowannen ku yana da damar da zai iya zama mai karfin gwiwa a fagen aikin jarida, kuma ina ɗokin hasashen labarai masu jan hankali da za ku yi wa duniya. 

Na gode da damar da na samu a wannan lokaci, kuma ina yi muku fatan alheri a cikin ayyukanku na gaba a matsayinku na ƴan jarida masu tasowa a Najeriya.